NASZE DZIAŁANIA
Tytuły wykładów (prezentacje i inne materiały poniżej)
Spotkania online
Spotkania online
odbywały się w roku szkolnym 2020/21
(materiały z tych spotkań poniżej)
Ciekawe strony internetowe
Działaj!
Ciekawe filmy
Oglądaj i ucz się !
1. Spotkanie pt. Prawdy i mity o zmianach klimatu
Prezentacja ze spotkania
(kliknij na pdf)
Co warto zapamiętać:
-
Wzrost temperatury powietrza jest faktem
-
Główną przyczyną ocieplenia jest działalność człowieka
-
Istnieje duża bezwładność systemu klimatycznego, około 90% nadmiaru energii gromadzona jest w oceanach:
1. dlatego następują zmiany w cyrkulacji atmosferycznej
2. dlatego ocieplenie klimatu nie skończy się szybko -
Nie wystarczy ograniczenie emisji, należy zatrzymać „betonozę” i dewastację powierzchni Ziemi
-
Konieczne są działania adaptacyjne do przewidywanych i już zachodzących zmian klimatu
-
Proekologiczny sposobu życia pozwoli zdrowiej żyć nam i przyszłym pokoleniom
Ciekawe strony internetowe:
-
https://naukaoklimacie.pl/fakty-i-mity
-
https://www.skepticalscience.com/translation.php?lang=9
-
https://ziemianarozdrozu.pl/encyklopedia/128/modelowanie-klimatu
-
https://epodreczniki.pl/
-
https://www.ipcc.ch/sr15/
-
https://www.skepticalscience.com/graphics.php?g=57
-
https://ziemianarozdrozu.pl/encyklopedia/125/wplyw-slonca-na-zmiany-temperatury-ziemi
-
https://naukaoklimacie.pl/fakty-i-mity/mit-globalne-ocieplenie-jest-powodowane-wzrostem-aktywnosci-slonecznej-3
-
https://open.uj.edu.pl/mod/page/view.php?id=49
-
http://klimat.czn.uj.edu.pl/
-
https://miastojestnasze.org/betonoza-wizytowka-polskich-miast/
-
https://nauka.rocks/drzewa-w-miescie/
-
https://airly.org/pl/report/
-
https://eswd.eu/cgi-bin/eswd.cgi
2. Spotkanie pt. Uff! Jak gorąco! Jak poprawić klimat w mieście?
Prezentacja ze spotkania
(kliknij na pdf)
Co warto zapamiętać:
-
Mieszkańcy miast są narażeni na wzrost temperatury powietrza związany z globalnym ociepleniem i istnieniem miejskiej wyspy ciepła.
-
Aby zminimalizować skutki wzrostu temperatury należy:
-ograniczyć emisję ciepła antropogenicznego i zanieczyszczeń,
-zatrzymać „betonozę” i dewastację powierzchni Ziemi,
-wykorzystać zieloną i błękitną infrastrukturę. -
Konieczna jest edukacja proekologiczna oraz wsparcie władz państwowych i lokalnych w promowaniu alternatywnych źródeł energii i zachęcanie do oszczędzania wody.
Rozejrzyj się i zastanów…
-
Które formy zagospodarowania terenu w Twojej okolicy są korzystne dla klimatu miasta, a które nie?
-
Co możesz zrobić, żeby w Twojej okolicy poprawić klimat? obniżyć temperaturę powietrza? zmniejszyć zanieczyszczenia?
-
Zielone ulice, zielone place… Zacznij zmieniać przestrzeń w swoim mieście.
Ciekawe strony internetowe:
-
http://zielonainfrastruktura.pl
-
http://klimat.czn.uj.edu.pl
-
https://nauka.rocks/drzewa-w-miescie/
-
https://www.biebrza.org.pl/plik,2414,raport-z-warsztatow-zielona-infrastruktura.pdf
-
https://epodreczniki.pl/a/przeczytaj/DQanmSNhu
-
https://miastojestnasze.org/betonoza-wizytowka-polskich-miast
-
https://krakow.wyborcza.pl/krakow/7,44425,25199656,krakow-nagrodzony-za-parki-kieszonkowe.html
-
https://www.rp.pl/Nieruchomosci/306139901-Laki-kwietne-zamiast-trawnikow.html
-
http://buw.uw.edu.pl/mapa/poziom/ogrod
-
http://www.komercja24.pl/zielone-dachy-w-polsce-wybrane-realizacje-swiatowego-trendu
-
https://www.whitemad.pl/dworzec-kolejowy-w-wodzislawiu-slaskim-walczy-o-tytul-najpiekniejszego-w-polsce/?fbclid=IwAR3UADVFqc4FTNTaivfjpbe-RNXyovKjyqIG6jHDcmBEoECHbL2f5_DqvDk
-
https://naogrodowej.pl/patrick-blanc-_-tworca-ogrodow-wertykalnych/
-
https://www.fakt.pl/ogrody-wertykalne-w-katowicach
-
https://www.morizon.pl/blog/ogrod-wertykalny
-
https://www.secret-garden.pl/potencjal-przestrzeni-niewykorzystywanej-torowiska-tramwajowe-cz-1
-
https://sendzimir.org.pl/co-robimy/zielono-blekitna-infrastruktura/
-
http://widsystem.pl/drzewa-w-przestrzeni-zurbanizowanej/
3. Spotkanie pt. Od śnieżynki do lawiny
Prezentacja ze spotkania
(kliknij na pdf)
Co warto zapamiętać:
-
W miarę wzrostu wysokości n.p.m. opady coraz częściej przybierają postać śniegu.
-
Z wysokością rośnie grubość pokrywy śnieżnej, osiągając na ogół maksymalne wartości na poziomie najwyższych opadów.
-
Lawiny śnieżne są rodzajem gwałtownego obsunięcia się mas śniegu, następującego w bardzo krótkim czasie.
-
Lawiny są zjawiskiem typowym dla terenów górskich.
-
Lawiny powstają w wyniku naturalnych procesów zachodzących w przyrodzie. Człowiek nie pozostaje jednak bez winy.
-
Powstawanie lawin jest procesem złożonym i zawsze zależy od wielu czynników.
-
O powstaniu lawin śnieżnych decydują m.in.: cechy pokrywy śnieżnej, ukształtowanie terenu i rodzaj podłoża, warunki meteorologiczne.
Pamiętaj !!!
-
Jeśli nie znasz gór (ani swoich możliwości), nie wybieraj się w nie zimą.
-
Respektuj nakazy zamknięcia poszczególnych szlaków i inne informacje podawane przez odpowiednie służby (np. TOPR, GOPR).
-
Obserwuj zjawiska pogodowe, zapamiętaj, jakie warunki sprzyjają schodzeniu lawin.
-
Dokładnie obserwuj osoby przechodzące zagrożony teren, aby
w razie zejścia lawiny móc ustalić miejsce porwania i ewentualny tor drogi porwanego turysty, co zawęzi obszar poszukiwania, a jednocześnie skróci czas dotarcia (odkopania) ofiary lawiny.
Warto przeczytać i oglądnąć:
Publikacje:
-
Piotrowicz K., 2005, Lawiny śnieżne – zimowe niebezpieczeństwo gór, Geografia w szkole, nr 1, styczeń/luty, 289,
s. 4–17. -
Niewińska A., 2005, Karta pracy ucznia: Lawiny śnieżne – zimowe niebezpieczeństwo gór, Geografia w szkole, nr 1, styczeń/luty, 289, s. 33–34.
-
Kacperek M., 2005, Kochaj śnieg – unikaj lawin, Freerajdy, TPN, Kraków-Zakopane.
-
Kurzeder T., Feist H., 2013, Lawiny. Poradnik dla narciarzy i turystów, Wyd. TPN, Zakopane.
-
Lizuch M., 2011, Lawinowe ABC, Wydawnictwo Femis.
-
O'Bannon A., Clelland M., 2019, Sztuka przetrwania w terenie lawinowym, Sklep Podróżnika.
-
Libbrecht K., 2005, The physics of snow crystals, Reports on Progress in Physics 68(4), DOI:10.1088/0034-4885/68/4/R03.
Strony internetowe:
-
podroze.onet.pl/polska/dolnoslaskie/lawina-w-bialym-jarze-w-karkonoszach-w-1968-roku/qk6fexq
-
portaltatrzanski.pl/wiedza/historia/lawina-pod-rysami-w-2003-roku,296
Filmy:
4. Spotkanie pt. Pogoda w górach - kiedy i dlaczego
może być niebezpieczna
Prezentacja ze spotkania
(kliknij na pdf)
Co warto zapamiętać:
-
Góry to nie tylko szczyty. Z dużymi wysokościami nad poziomem morza, które mogą niekorzystnie wpływać na organizm człowieka, możemy się podróżując np. do stolicy Meksyku, Boliwii, czy przejeżdżając przez przełęcze
w Alpach. -
Korzystając z kolei linowych w górach organizm człowieka jest szczególnie narażony na szybie zmiany m.in. temperatury powietrza, ciśnienia i promieniowania słonecznego.
-
W miarę wzrostu wysokości n.p.m.: spada temperatura powietrza i ciśnienie atmosferyczne, a rośnie natężenie promieniowania słonecznego (bezpośredniego, całkowitego i ultrafioletowego - UV), natomiast opady atmosferyczne coraz częściej przybierają postać śniegu.
-
W górach często następują gwałtowne zmiany pogody (tzw. załamanie pogody).
-
Niska temperatura powietrza i wysiłek fizyczny prowadzi do osłabienia organizmu. Najlepszym sposobem zabezpieczenia się przed zimnem – odpowiednie ubranie, najlepiej na „cebulę”.
-
W górach mgła może pojawić się nagle. Turysta traci wówczas orientację w terenie, mgła rozprasza fale akustyczne i świetlne, w zimie przy występującej pokrywie śnieżnej dodatkowo może dość do zaburzenia błędnika (utraty równowagi w "białym środowisku").
-
Wraz ze wzrostem wysokości n.p.m. spada nie tylko ciśnienie atmosferyczne, ale też ciśnienie parcjalne tlenu.
-
Wysokość zaczyna na nas wpływać od ok. 1500 –2000 m n.p.m. Zbyt szybkie znalezienie się na wysokości powyżej 2500 m prawie zawsze oznacza kłopoty – czyli chorobę wysokogórską.
-
Oczy są w wysokich partiach gór bardzo narażone na tzw. ślepotę śnieżną (lodowcową) czyli oftalmię. Należy je, a także skórę, chronić przez promieniowaniem UV.
-
Szczególnie niebezpieczne jest przebywanie w górach podczas burzy. Szukaj schronienie jeśli od błyskawicy do grzmotu jest mniej niż 30 sekund, a wyjdź z ukrycia 30 minut po ostatnim grzmocie. Trzy sekundy między błyskawicą a grzmotem to odległość 1 km od burzy.
Warto przeczytać i oglądnąć:
Publikacje:
-
Niedźwiedź T., 1984, O pogodzie i klimacie gór polskich, Biblioteka Turysty Górskiego, Wydawnictwo PTTK "Kraj", Warszawa-Kraków.
-
Trepińska J., 2002, Górskie klimaty, IGiGP UJ, Kraków.
-
Broadhurst D, Smith C. (red.), 2014, Podróżowanie po górach wysokich, Medex. https://kwlublin.pl/biblioteka/
Strony internetowe:
-
https://odpowiedzialniewgory.pl/porady-w-gory-zima/warunki-pogodowe/
-
www.addnature.pl/info/niebezpieczne-sytuacje-w-gorach-na-co-uwazac/
Prezentacja ze spotkania
(kliknij na pdf)
Co warto zapamiętać:
-
CHMURA to nie rzecz, to stan - widoczny obraz ciągłych procesów parowania i kondensacji.
-
Chmury są widziane dzięki rozproszeniu światła słonecznego, gdy średnica cząstki chmury jest większa niż długość fali światła widzialnego, około 0,5 μm
-
Chmury są czułym i efektywnym wizualnym wskaźnikiem stanu i zmian pogody
-
Na podstawie wyglądu chmur możemy próbować przewidywać pogodę
Warto przeczytać i oglądnąć:
Publikacje:
-
HäckelH., 2008, Atlas chmur, Wydawnictwo RM.
-
Matuszko D., 2018, Chmury i pogoda, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 114 s. + 98 wkładka fot. + 2 załaczniki.
-
International Cloud Atlas WMO 2017: https://cloudatlas.wmo.int.
Strony internetowe:
-
Do pobrania Międzynarodowy Atlas Chmur: http://library.wmo.int/pmb_ged/wmo_407_en-v2.pdf
-
Nowy internetowy Międzynarodowy Atlas Chmur:
https://cloudatlas.wmo.int/en/home.html -
Artykuł o nowej klasyfikacji chmur: http://ptgeof.imgw.pl/?strona=5,1,2
-
Uniwersytet Jagielloński bez granic: https://open.uj.edu.pl/mod/page/view.php?id=30
-
Klasyfikacja chmur dla użytkowników dronów: http://dronowladni.pl/chmura-to-nie-rzecz-to-stan/
6. Spotkanie pt. Czy jesteś meteoropatą?
Krótki kurs biometeorologii
Prezentacja ze spotkania
(kliknij na pdf)
Co warto zapamiętać:
Jak zmniejszyć wrażliwość na zmiany pogody:
-
codzienne spacery,
-
sport,
-
wentylacja pomieszczeń,
-
sen najmniej 8 godzin w chłodnym pomieszczeniu,
-
nieprzegrzewanie organizmu (stosowność ubioru),
-
unikanie alkoholu i nikotyny,
-
zrównoważona lekkostrawna dieta bogata w minerały i witaminy.
Przy szybkiej zmianie strefy klimatycznej (lot samolotem) lub piętra
klimatycznego w górach (kolejka linowa) zachować ostrożność,
przeprowadzić aklimatyzację.
Sprawdź czy jesteś meteoropatą:
Zapraszamy do wypełnienia anonimowej ankiety:
FORMULARZ ANKIETY
Warto przeczytać:
Publikacje:
-
Błażejczyk K., 2004. Bioklimatyczne uwarunkowania rekreacji i turystyki w Polsce. Prace
Geograficzne, 192. PAN IGiPZ, Warszawa. -
Błażejczyk K., Baranowski J., Błażejczyk A., 2015. Wpływ klimatu na stan zdrowia w Polsce: stan
aktualny oraz prognoza do 2100 roku. IGiPZ PAN, Wyd. Akademickie Sedno, Warszawa. -
Jankowiak J. (red.), Falkiewicz B., Góra T., Kowalenko H., Kwaśniewska-Błaszczyk M., Matusik T.,
Mączyński B., Tyczka S., 1976. Biometeorologia człowieka. PZWL, Warszawa. -
Kozłowska-Szczęsna T., Błażejczyk K., Krawczyk B., 1997. Bioklimatologia człowieka. Monografie
IGiPZ PAN, nr 1, Warszawa. -
Kozłowska-Szczęsna T., Błażejczyk K., Krawczyk B., Limanówka D., 2002. Bioklimat uzdrowisk
polskich. Monografie IGiPZ PAN 3, Warszawa. -
Kozłowska-Szczęsna T., Krawczyk B., Kuchcik M., 2004. Wpływ środowiska atmosferycznego
na zdrowie i samopoczucie człowieka. Monografie IGiPZ PAN, 4. -
Krygowska P., 2020. Warunki meteorologiczne a samobójstwa przez powieszenie w Krakowie. Praca magisterska, IGiGP UJ, Kraków.
-
Piotrowicz K., Myszkowska D., 2008, Charakterystyka sezonów pyłkowych wybranych taksonów roślin
w Krakowie na tle warunków meteorologicznych, [w:] Klimat i bioklimat miast, K. Kłysik, J. Wibig, K.
Fortuniak (red.), Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Katedra Meteorologii i Klimatologii UŁ, Łódź,
301-311. -
Piotrowicz K., Myszkowska D., Leśkiewicz K., 2016. Dobowa dynamika występowania alergennego
pyłku traw w Krakowie w zależności od warunków meteorologicznych, Acta Geographica Lodziensia,
104, 173-179. -
Trepińska J., Piotrowicz K., Bąkowski R., Bolechała F., Trela F., 2005. Wpływ warunków
meteorologicznych na wypadki samobójstw przez powieszenie. Przegląd Lekarski, 62, 8, 788-794.
7. Spotkanie pt. Bądź nowoczesny!
– aplikacje mobilne o pogodzie
Prezentacja ze spotkania
(kliknij na pdf)
Co warto zapamiętać:
-
Aplikacje meteorologiczne umożliwiają szybki dostęp do informacji pogodowej na całym świecie
-
Możemy korzystać z danych radarowych, satelitarnych, o burzach
-
Pomagają w szybkim ostrzeganiu
Ale:
-
Należy pamiętać o sposobie powstawania informacji meteorologicznej –wykorzystanie modeli meteorologicznych
-
Nie można brać tych danych za pewnik –stacje meteorologiczne mają ograniczoną gęstość (ok. 60 w Polsce)
-
Uwaga zwłaszcza w górach –dane meteorologiczne w takich miejscach mogą być gorszej jakości
8. Spotkanie pt. Jak powstaje prognoza pogody
i jak ją wykorzystać?
Interpretacja zdjęć radarowych
i satelitarnych
Prezentacja ze spotkania
(kliknij na pdf)
Od czego zacząć ?
-
Obserwowanie i monitorowanie pogody
-
Śledzenie zmian
-
Ustalenie kierunku napływu powietrza
-
Znajomość warunków lokalnych i klimatu
-
Uaktualnianie prognozy względem nowych danych
Analiza synoptyczna ale co dalej ?
-
Określenie kierunku napływu mas powietrza
-
Analiza zmian charakteru masy powietrza
-
Wznoszenie i osiadanie
-
Nasycanie się powietrza oraz parowanie
-
Dynamika układów – perturbacje ciśnienia, siła Coriolisa, faza rozwoju
Odczytywanie informacji z map synoptycznych
-
Duża różnica temperatury – silny front atmosferyczny
-
Duże zagęszczenie izobar – silny wiatr
-
Wysokie ciśnienie i mało izobar – cisza; w lecie słonecznie i gorąco, zimą mgła, niskie chmury
-
Głęboki niż z południa – intensywne i długotrwałe opady a czasem powódź
-
Wiatr halny – sucho i ciepło, fala górska
-
Front chłodny latem – burze
-
Front ciepły zimą – intensywne opady śniegu, możliwe opady marznące
9. Spotkanie pt. Planowanie wycieczki w aspekcie
warunków meteorologicznych
– Nie siedź w domu, jedź na wycieczkę … ale wcześniej
sprawdź prognozę pogody!
Prezentacja ze spotkania
(kliknij na pdf)
Przed planowaną wycieczką sprawdź prognozę pogody
Przed planowaną podróżą zagraniczną sprawdź panujące tam warunki pogodowe i klimatyczne
Ogólnoświatowe serwisy pogodowe:
-
https://www.weather-forecast.com/
-
https://www.accuweather.com/
-
https://www.ventusky.com/
-
http://www.wxcharts.com/
Warunki klimatyczne różnych regionów:
Prognoza pogody w górach świata:
Ostrzeżenia meteorologiczne:
10. Spotkanie pt. Jak pogoda i klimat wpływały
na losy świata?
Prezentacja ze spotkania
(kliknij na pdf)
Czym zajmuje się Szefostwo Służby Hydrometeorologicznej Sił Zbrojnych RP?
-
Zabezpieczenie lotów statków sił powietrznych oraz lotów o statusie HEAD
-
Zabezpieczenie ćwiczeń, poligonów oraz bieżącej działalności Sił Zbrojnych, Policji, Straży Granicznej, Straży Pożarnej, Służby Ochrony Państwa
-
Udział w misjach pokojowych, bojowych oraz rozjemczych
-
Udział w misjach stabilizacyjnych
-
Zabezpieczenie hydrologiczne kraju, prognozowanie sytuacji hydrologicznej, stref zalewowych oraz wpływu na działanie wojsk, zagrożeń dla ludności
Jak pogoda i klimat wpływała na losy świata ?
-
Naukowo zagadnieniami dotyczącymi wpływem pogody i klimatu na społeczeństwa zajmuje się geografia historyczna. Powstają rozliczne badania i programy naukowe opisujące klęski żywiołowe i ich wpływ na życie ludzi w różnych okresach historycznych. Stosunkowo nową jest specjalizacją uruchomiona na Uniwersytecie Jagiellońskim: biohistoria łącząca nauki geograficzne, historyczne i społeczne
-
Bitwa w lesie Teutoburskim - wrzesień 9 r. n.e.
-
Zagłada Majów - IX w.
-
Wielki głód 1315-1320 r.
-
Rok bez lata - 1816
-
Generał Zima - 1812, 1941/1942
-
Bitwa pod Passchendaele - wrzesień – październik 1917 r.
-
Aspekty meteorologiczne i klimatyczne wojny atomowej
-
Woja o wodę
Warto przeczytać:
Publikacje:
-
Wood C.E., 2007, Wielkie porażki militarne. Jak pogoda wpłynęła na losy wojen, Wyd. Bellona
-
Lee L., 2012, Gdyby nie pogoda. Jak pogoda zmieniała historię, Wyd. Demart.
-
Durschmied Erik, 2017, Jak pogoda zmieniała losy wojen i świata, Wyd. Amber


